از بدو تأسیس كشور اسرائیل (قریب سه سال قبل) 30 هزار یهودی از راه ایران باسرائیل رفتند. یك ثلث آنان از پناهندگان عراق بوده و باقی از افغانستان و كردستان ایرانی و قسمت دریای خزر و هم‌چنین از خود پایتخت‌اند. اكنون 3500 یهودی از اردوگاه‌های عبور تهران‌اند كه در انتظار پرواز به لیدا هستند. آنان در بدبخترین اوضاع در چادرها و خانه‌های موقت پابرهنه و با رخت پاره و گرسنه زندگی میكنند. برخی از این پناهندگان ازعقب افتاده‌ترین زمینهای خاورمیانه آمده‌اند. صفات آنان شبیه به بردگان اربابان فؤدالی آذربایجانی و یا به ساكنین كوهستانی كردستان‌اند.
اسناد زیر كه از كنسولگری ایران در فلسطین و سفارت ایران در واشنگتن صادر شده چندنمونه از اسنادی است كه نشان می‌دهد رژیم شاه از بدو تأسیس اسرائیل در امر انتقال یهودیان منطقه خاورمیانه به فلسطین اشغالی، كه جزء سیاستهای راهبردی آمریكا و رژیم صهیونیستی بوده، نقش محوری داشته است. به موجب یكی از این سندها، عملیات انتقال یهودیان با حمایت آمریكا و به مدد 4 یا 5 پرواز در هر هفته صورت می‌گرفته است. باهم سندها را مرور می‌كنیم :
بیت‌المقدس
شماره: 79
تاریخ : 20/8/1328
محرمانه
وزارت امور خارجه
عطف به مرقومة شریفة شماره 4487 مورخه 22/6/1328 راجع به ارسال صورت اسامی یهودیان ایرانی كه اخیراً بفلسطین وارد شدهاند جسارت میورزد: از قراری كه تحقیق نموده است تاكنون در حدود دو هزار نفر از یهودیان ایرانی با هواپیمای آمریكائی TRANSOOEAN كه تحت اجاره آژانس یهود است و بخرج آژانس یهود هر هفته چهار الی پنج مرتبه و در هر بار 60 مسافر باینجا حمل می‌كندوارد خاك اسرائیل شدهاند و هواپیماهای مزبور تا این تاریخ 35 بار از تهران باسرائیل مسافرت كرده است. نمایندگی آژانس یهود در تهران در خیابان سوم اسفند مقابل هواپیمائی ایرفرانس موسوم به ترانس ایران میباشد و مدیران مهم آن بنام بنیك و رحیمی هستند و آژانس یهود را بزبان عربی (سخنوت) مینامند و در تهران هم بهمین اسم بین یهودیان معروف شده است. چون مهاجرین یهودی كه وارد اینجا میشوند بواسطة نبودن جا برای اسكان آنها در ابتدای امر آنان را به چادرها و كمپ‌هائی كه در خارج شهر تهیه شده اعزام میدارند تا تدریجاً برایشان خانه و كار تهیه نمایند بدینجهت اطلاع بر اسامی آنان بآسانی میسر نیست معذلك بعده‌ای از ایرانیان سپرده‌ام كه در جستجوی این كار باشند و خودم هم مشغول دنبال كردن موضوع هستم. اینك اسامی 13 نفر از آنها را كه بدست آورده‌ام تلوا تقدیم میدارد و امیدوار است بهمین زودی اسامی بقیه را تهیه و تقدیم دارد. (عباس صیقل)
بیت‌المقدس
شماره: 79
تاریخ: 25/1/1330
وزارت امور خارجه ـ اداره پنجم سیاسی
فرانسس اوفنر تحت عنوان (كمیونیته‌های دیرین رهسپار تهران‌اند ـ مهاجرت رنگ وارنگ از آسیای صغیر) مقاله از تهران به روزنامه ژروزالم پست ارسال نموده كه در شماره مورخه 5/3/1951 ـ 14/12/1329 منتشر گردیده است. اینك ترجمه آن ذیلاً نگاشته میشود. با وصف اینكه ایران هنوز مبادله نماینده دیپلوماسی با اسرائیل ننموده ولی رفتار خوب و خوش‌بینی ایرانی از قدیم نسبت به یهودیان همیشه نمایان است. 2500 سال قبل كوروش (كی‌خسرو) ـ پادشاه این زمین بزرگ ـ مردمان اسرائیل را از اسارت بابل آزاد نموده و بدین وسیله نخستین بازگشت اسرائیل را به ارض مقدس اجازه داده است. دولت امروزی ایران آزدانه راه داده است كه یهودیان باسرائیل مهاجرت بنمایند و عبور پناهندگان را از راه ایران به اسرائیل تسریع نموده است. در سال 1949 محمد‌رضا شاه پهلوی هنگام مسافرت به آمریكا دستورهای تلگرافی صادر فرموده كه پناهندگان یهود از كشورهای همسایه را معامله مهاجرین سیاسی نموده و مسافرت آ‌نانرا باسرائیل آسان كند. چندی بعد حكومت تهران به نماینده خود در كابل افغانستان دستور داد كه به یهودیانی كه خواهان عزیمت باسرائیل هستند روادید عبور ایرانی صادر نماید.
اردوگاه‌های بدبخت (WRETCHED CAMPS)
از بدو تأسیس كشور اسرائیل (قریب سه سال قبل) 30 هزار یهودی از راه ایران باسرائیل رفتند. یك ثلث آنان از پناهندگان عراق بوده و باقی از افغانستان و كردستان ایرانی و قسمت دریای خزر و هم‌چنین از خود پایتخت‌اند. اكنون 3500 یهودی از اردوگاه‌های عبور تهران‌اند كه در انتظار پرواز به لیدا هستند. آنان در بدبخترین اوضاع در چادرها و خانه‌های موقت پابرهنه و با رخت پاره و گرسنه زندگی میكنند. برخی از این پناهندگان ازعقب افتاده‌ترین زمینهای خاورمیانه آمده‌اند. صفات آنان شبیه به بردگان اربابان فؤدالی آذربایجانی و یا به ساكنین كوهستانی كردستان‌اند. زبان آنان عربی است (؟) و یا فارسی و رفتارشان محترم و مؤدبانه است. لازم به تردید نیست كه اطلاعی از اصول بهداشت قرن بیستم ندارند.
فعالیت‌های مؤسسه (O.R.T)
تاكنون یگانه ارتباط میان آنان از راه وحدت میراث مذهبی است. روح پیشوائی سیاسی صهیونی غالباً ناهمگوار آنان اسن. بنگاه (ORT) برای آنان ترتیب آموزشگاه‌ها در ارودگاه‌ها نمود. یك آموزشگاه (ORT) صدتن از بچه‌های اردوگاه‌ها و تهران درس میداد كه راننده و آهنگر و نجار وغیره بشوند. آموزشگاه (ORT) دیگری بزودی برپا خواهد شد كه در آن رخت دوزی به 150 دختر آموخته خواهد شد. جای تعجب است كه چگونه این مردمان خردسال پس از چندهفته آموزش برخی از عبری را فرا گرفته و توانسته‌اند كه خود را برای اوضاعی كه در اسرائیل خواهند یافت آماده سازند. رنگ وارنگترین كمیونیته‌های اردوگاه‌ها دسته كوچكی از یهودیان افغانستان‌اند. آنان نوه نتیجه یهودیان ایرانی و كردستانی‌اند كه در مجهولترین و منقطعترین جا سكونت داشته‌اند آنان كه بعدة هزارتن میباشند و غالباً بازرگان كوچك و صنعت‌گر بوده در كابل وهرات و بلخ اقامت و زندگانی میكرده‌اند. بآنان هیچ وقت اجازه داده نشده است كه در تجارت مهم كشور ـ صادر كردن پوست و پوستین ـ شركت كنند. خوشبخت‌ترین یهودیان بلخ آنانی بوده‌اند كه دارا بوده و كشت‌كاری و ساختمان خود را تهیه میكنند. این كمیونیته نزدیك سرحد شوروی مدعی است كه بیش از یك‌هزار سال وجود داشته است. زبان یهودیان افغانستانی است و مختصری از عبری هم میدانند. تاكنون قریب یك‌هزار از آنان از راه تهران باسرائیل مهاجرت كرده‌اند. نصف مقیمین اردوگاه (در تهران) از پناهندگان عراق‌اند. این نویسنده ـ اوفنر ـ با دو جوانی كه اكنون از بغداد رسیده‌اند مصاحبه كرده است. شوهر نماینده صادرات و واردات بود و همسرش معلم انگلیسی و فرانسه. این دو نفر بوسیله 500 میل راهی كه قسمتی از آن را پیاده طی كرده اكنون وارد شدهاند.
كشتن در عراق
این دو نفر از روی اطلاع می‌گفتند كه نیروهای امنیت عراقی در سال گذشته یهودیانی را كه فرار میكردند كشته‌اند. با وجود این مخاطرات نامشروع و خطرناك پرهیز نكرده اند ـ (چونكه اوضاع در عراق برای یهودیان رو به بدتر رفته است) چون وسایل هوائی قادر به پذیرفتن همه درخواست‌كنندگان نبوده بسیاری از یهودیان عراقی خطر عزیمت نامشروع به ایران همسایه را بهتر از رو به رو شدن با مخاطرات دیگر در عراق دانسته‌اند. یك دهم از 90000 تن یهودیان ایران تاكنون باسرائیل مهاجرت نموده‌اند.
یهودیان ایرانی در شهرها و دهات زندگانی میكنند. غالباً عادت‌های زمان‌های دیرین بابل و ایران را تاكنون نگه‌داشته‌اند. حاجیان دین‌دار هنوز برای زیارت گوری كه گویا گور ملكه استر است به همدان میروند. یهودیان مشهد ـ یك شهر مقدس مسلمانی ـ‌كه در قرنها ظاهراً خودرا مسلمان قلم داده و در عین حال به مذهب یهودی ادامه داده‌اند اكنون باردوگاه‌های تهران رفته و رهسپار اسرائیل گشته‌اند. یهودیان كردستانی كه مدعی‌اند از بازماندگان ده قبیله گم گشته مملكت سومیریان‌اند (SUMERIAN) بآنان در اردوگاه‌ها ملحق شدهاند. بازرگانان تهران چه پولدار و چه گدا و پر از روش مؤدبانه خاوری نیز آماده گرفتن هواپیماهای (NEAREAST AIR LINES) برای مهاجرت باسرائیل و شروع به زندگانی سرنو هستند. (ترجمه آزاد) وزیر مختار ـ نماینده فوق‌العاده دولت شاهنشاهی در اسرائیل رضا صفی‌نیا علت تأخیر در ارسال این گزارش كسالت شدید و ممتد این جانب بوده است.
ترجمه خبر روزنامه نیویورك تایمز مورخه 15 اكتبر 1950
ایران و اسرائیل برای مهاجرت یهودیان به اسرائیل همكاری میكنند ایران و اسرائیل طبق برنامه‌ای برای مهاجرت یهودیها از ایران باسرائیل تشریك مساعی بسیار نزدیكی با هم مینمایند باین ترتیب كه این عمل فشارا كمی بر اسرائیل وارد و حداقل ضرر بحال بازرگانی و وضع مالی ایران داشته باشد. نمایندگان (Jewise Agency) فلسطین و جامعه یهودیهای تهران هر دو مكرراً تأكید و مصرند باینكه سلسله پهلوی و جناب آقای نخست‌وزیر دوستان یهودیها میباشند. سیاست متخذه دولت ایران اینست كه مایل نیست اتباع یهودی ایران مملكت را ترك كنند اما اگر بخواهند بروند آزاد میباشند ولی میخواهند كه مهاجرت بطئی و منظم باشند بشكلیكه فروش و تصفیه دارائی آنها در ایران در وضع اقتصادی كشور بی‌ترتیبی ایجاد نكند. یهودیهای كردستان كه در مناطق كوهستانی آنجا زندگی میكنند و از یكسال باین طرف تحت فشار و مضیقه همسایگان كرد بوده‌اند از این رویه استثناء هستند و علت این فشار اینست كه چون كردهای آن ناحیه سنی هستند لذا پس از قضایای فلسطین و روش اعراب تحت تأثیر هم‌كیشان خود در ممالك عرب قرار گرفته‌اند. طبق آخرین آمار 6000 نفر از یهودیهای مذكور به تهران آمده و در یكی از دو اردوگاه قبرستانهای كلیمی و یا در معبد یهودیها مسكن كرده‌اند. در حدود شش الی هشت هزار نفر دیگر از آنها احتمالاً هنوز در كردستان هستند. در دهات دورتر از مرز فشار بر یهودیها بسیار كم و حتی اختلاف وجود ندارد. اینها یهودیهائی هستند كه از دوران تفرقه یهودیان بیش از دو هزار سال است كه در كوههای كردستان زندگی كرده و طریقه زندگی ایلات آنجا را اقتباس كرده‌اند. 1500 الی 2000 نفر از آنها از تهران با طیاره باسرائیل فرستاده شدهاند و در حدود 2000 نفر دیگر در اردوگاه تهران هستند.
نقل و انتقال یهودیهای فراری عراقی از تهران سریعتر میباشد.یكی از دو اردوگاه تهران برای آنها اختصاص داده شده و باستثناء چند نفر كه در شهر منزل دارند بقیه در آنجابرای مسافرت باسرائیل متوقف هستند. از آنها در این سال در حدود هشت‌هزار نفر به اسرائیل اعزام شدهاند و بین 1000 الی 1500 نفر در اردوگاه بانتظار حركت باسرائیل میباشند. ماهانه بین 300 تا 400 نفر از یهودیهای عراقی و از یهودیهای ایرانی هم در حدود 300 نفر فرستاده میشوند. یهودیهای ایرانی بسیار فقیر بوده و رؤسای جامعه یهودیهای آنجا معتقدند كه آنها برای فرار از فقر كه عمومیت دارد باسرائیل میروند نه اینكه در اثر فشار یا مضیقه و یا تبلیغات قانونی. در حدود 100 الی 110 هزار یهودی ایرانی هست كه از آنها بعد از جنگ فلسطین 1500 نفر باسرائیل رفته‌اند. طبق اظهار جامعه یهودیهای ایران كلیمیهای مقیم این كشور از اعقاب اولین یهودیهائیكه به بابل تبعید شدهاند میباشند و در اولین اوج ترقی ایران باین مملكت آمدند و طبق تاریخ تا فتوحات اسلامی در نهایت رفاه و برابری در ایران زندگی میكردند و از آن به بعد اكثریت آنها دچار فقر و بدبختی شده اند.
منبع: مجله الكترونیكی دوران
