تاریخ پس از ظهور

همه ما وقتي با كلمه تاريخ مواجه مي‌شويم بي‌اختيار به ياد گذشته افتاده و توقع داريم كه مجموعه‌اي از وقايع و ماجراها كه درگذشته دور يا نزديك اتفاق افتاده‌اند پيش روي ما قرار گيرد و شايد هم از همين روست كه به كار بردن كلمة تاريخ براي آنچه قرار است در آينده اتفاق بيفتد براي ما عجيب به نظر برسد.

واقعيت آن است كه اصطلاح «تاريخ پس از ظهور» را براي اولين بار علامه شهيد سيد محمد صدر به كار برد و آن را براي سومين جلد از دائرة المعارف چهار جلدي خود در حوزة مهدويت برگزيد. 

اهميت نگارش تاريخ پس از ظهور را آن زمان مي‌توان فهميد كه توجه داشته باشيم پرداختن به اين تاريخ به همان اندازه كه جذاب، مهم و درس‌آموز است به همان اندازه نيز پرچالش و آكنده از نادانسته‌هاست چرا كه روايات اسلامي، تنها منبع مهم آن، صرفاً به گشودن روزنه‌اي محدود در برابر ديدگان ما بسنده كرده و فقط خطوطي كلي از بهشت پس از ظهور را ترسيم كرده‌اند. 

اين روايات در بيشتر موارد داراي مشكلاتي از قبيل نمادين و رمزي بودن، كلي بودن، وجود گسست در نقل زنجيرة حوادث و… است؛ از اين رو در قرون گذشته عالماني كه در زمينة ظهور رويدادهاي پس از آن قلم زده‌اند، جز ثبت و ضبط روايات تقريباً كار ديگري نكرده‌اند، چه رسد بدانكه كتابي مستقل در اين باب بنگارند و به نقل و تحليل روايات بپردازند. 

اين كتاب كه شهيد سيد محمدباقر صدر در مقدمه‌اي كه بر آن نوشته آن را از لحاظ جامعيت و شمول بي‌مانند مي‌خواند، براي ارائه پاسخ به ده‌ها و شايد صدها پرسشي كه پيش روي هر محققي در اين عرصه باشد، در سه بخش كلي به شرح زير تنظيم شده است:

بخش اول: نشانه‌ها و مقدمات ظهور 

گفتار اول: مباني كلي ظهور (مسائل اصلي كه روز موعود بر مبناي آن‌ها پديد مي‌آيد.) 

فصل اول: ارتباط روز ظهور با برنامه كلي الهي براي بشريت، 

فصل دوم: تأثيرات غيبت كبري در دوران پس از ظهور، نسبت به خود امام مهدي(ع) و نيز اصحاب ايشان و هم‌چنين تمام بشريت، 

فصل سوم: تعيين زمان ظهور از نظر شرايط و نشانه‌ها، و نتيجه تحقق آن‌ها در پس از ظهور و اشاره به اين كه بيان اين شرايط و نشانه‌ها، به معناي تعيين زمان ظهور كه در روايات از آن نهي شده، نيست، 

فصل چهارم: نگاه امام مهدي(ع) به هستي، زندگي و قانون‌گذاري،

فصل پنجم: برنامه خداوند براي دوران پس از ظهور. 

گفتار دوم: حوادث نزديك به زمان ظهور، از قبيل: شورش سفياني، فتنه دجال، كشته شدن نفس زكيه، صيحه و نداي آسماني و… .
هر چند مؤلف در مورد سه حادثه نخست، در كتاب تاريخ الغيبة الكبري به اندازه كافي بحث كرده بود ولي در اين كتاب، تحليلي جديد از آن‌ها به دست خوانندگان مي‌دهد.

بخش دوم: حوادث مربوط به ظهور و برپايي دولت جهاني تا وفات امام مهدي(ع) 

گفتار اول: حوادث ظهور از آغاز تا حركت امام(ع) به عراق 

فصل اول: معناي ظهور و چگونگي آن، 

فصل دوم: امكان و زمان ظهور، 

فصل سوم: اولين سخنراني امام(ع) به همراه شرح نبردهاي آن حضرت، 

فصل چهارم: تعداد ياران امام(ع) و ويژگي‌ آن‌ها و چگونگي گرد آمدنشان، 

فصل پنجم: دستاوردهاي قيام امام(ع) تا هنگام رسيدن به عراق. 

گفتار دوم: فتح جهان 

فصل اول: منطقه‌اي كه امام(ع) قيام جهاني‌اش را از آنجا آغاز مي‌نمايد، 

فصل دوم: گسترة حكومت مهدي موعود(ع)، 

فصل سوم: او چگونه مي‌تواند با ياراني اندك در برابر ابرقدرت‌هايي كه داراي نيرو و امكانات فراوانند، بايستد، 

فصل چهارم: چگونگي و مدت زمان فتح كامل جهان؛ از ابتداي ظهور تا زمان تشكيل دولت جهاني، 

فصل پنجم: مواضع اشخاص و گروه‌ها در برابر آن حضرت(ع)، 

فصل ششم: مدت حكومت ايشان. 

گفتار سوم: دولت جهاني امام مهدي(ع) 

فصل اول: كتاب و قضاوت جديد، 

فصل دوم: موضع امام(ع) در مسائل سياسي و اجتماعي، 

فصل سوم: ضمانت‌هاي اجرايي سريع، براي پياده كردن عدالت كامل در جهان، 

فصل چهارم: فرماندهي ياران حضرت و ميزان شايستگي و ظرفيت آن‌ها، 

فصل پنجم: تزكيه و تربيت امت و ياران امام(ع) توسط ايشان، 

فصل ششم: روش امام(ع) در تربيت امت، 

فصل هفتم: بيان دستاوردهاي امام(ع) در زمينه‌هاي اجتماعي و اقتصادي، 

فصل هشتم: موضع امام(ع) در برابر اهل كتاب و مشاركت مسيح(ع) با آن حضرت در رهبري جهاني. 

گفتار چهارم: پايان زندگاني امام(ع). 

بخش سوم: جهان پس از امام مهدي(ع) 

گفتار اول: ويژگي‌هاي كلي دولت و جامعه در آن روزگار. 

گفتار دوم: پايان زندگي بشر و بررسي صحت و سقم اين روايت كه: «قيامت جز در زمان مردمان تبهكار برپا نمي‌شود.» 

شهيد صدر خود مي‌گويد: 

نام كتاب حاضر را تاريخ پس از ظهور نهاده‌ايم؛ زيرا قصد داريم تاريخ بشريت را از زاوية زماني ظهور امام و پس از آن بنگريم و اگر هم به نشانه‌هاي ظهور و خود واقعه ظهور مي‌پردازيم، از آن‌روست كه اين‌ها مقدمات تاريخ پس از ظهور هستند.

منبع: سایت موعود