آیتالله عبدالله جوادی آملی در جلسه درس اخلاق این هفته خود که در محل نمازخانه بنیاد بینالمللی علوم وحیانی اسراء و با حضور خیل علاقمندان به معارف الهی برگزار شد، با طرح مباحث امام شناسی به وظیفه شیعیان در عصر غیبت اشاره کرد.
آیت الله جوادی آملی با بیان اینکه جریان امامت جزء اصول رسمی مذهب ماست، بیان داشت: امام از برجستهترین خلفای الهی است و این جمله نورانی که خدا فرمود ﴿إِنِّی جاعِلٌ فِی الْأَرْضِ خلیفة﴾ این ﴿جاعِلٌ﴾ صفت مشبهه است و معنای ثبوت و دوام دارد، یعنی من دائماً در عالَم خلیفه دارم.
وی ادامه داد: کسی که عهدهدار این کار است انسان کامل معصوم است که در زمان پیامبر خود آن حضرت و در زمان غیبتش جانشینان و ائمه معصوم(ع) است.
این مرجع تقلید با بیان اینکه تعیین خلیفه الهی فقط تربیت جامعه انسانی نیست، اظهار داشت: خداوند که حضرت آدم را آفریده، برای اداره عالَم و خلافت عالم کافی نیست تا فرشتهها بگویند «نحن نسبّح بحمدک و نقدّس لک»، محور بحث تنها اینکه انسان، مدنی بالطبع است و قانون و رهبر میخواهد نیست این ذرّهای از آن مسائل است، اگر محور بحث اینها بود نه ملائکه میگفتند ﴿نَحْنُ نُسَبِّحُ بِحَمْدِکَ وَ نُقَدِّسُ لَکَ﴾ نه سخن از تعلیم اسما بود نه لازم بود خدا بفرماید ﴿إِنِّی أَعْلَمُ ما لا تَعْلَمُونَ﴾ محور بحث این است که شما که فرشته هستید نمیتوانید معلّم بشر باشید، بشر اُسوه میطلبد.
وی با ذکر حدیثی از کتاب الحجة اصول کافی اظهار داشت: احدی همتای امام نیست و هرگز عقل امامت و امام را نمیشناسد که او را انتخاب کند.
آیت الله جوادی آملی با بیان اینکه با ظهور حضرت صاحب الزمان که هم اکنون مصداق کامل خلیفه الهی هستند عقل جامعه کامل میشود، بیان داشت: وقتی حضرت با آن جلال و شکوه ظهور میکند عقل جامعه کامل میشود، مگر با کشتن میشود جامعه را اصلاح کرد؟! با عقلانیّت، جامعه اداره میشود آن وقت اصلاح جامعه خیلی سهل است. عدل عالَم را پر میکند؛ عقل، عالَم را پر میکند، اگر بنا بشود جامعه به سمت عقل و عدل حرکت کند هیچ مشکلی در جامعه پیش نمیآید ما چنین امامی داریم.
وی با تاکید بر اینکه به جای تلاش و اصرار بر دیدن امام معصوم تلاش کنیم تا مورد نظر امام قرار بگیریم اظهار داشت: ما اصرار نکنیم امام را ببینیم تمام تلاش و کوشش ما این باشد که امام، ما را ببیند وگرنه کسانی بودند که مدتهای مدید پیغمبر(صلّی الله علیه و آله و سلّم) را دیدند، پشت سرش نماز پنج وقت را میخواندند، آن هم در مسجدالنبی که بعد از مسجدالحرام بهترین مسجد روی زمین است، اما مشکلشان حل نشد.
این استاد حوزه با بیان اینکه خداوند نسبت به بندگان خود دو نوع نگاه و نظر دارد، بیان کرد: وجود مبارک امام چون خلیفةالله است دو نگاه دارد چون مستخلف عنهاش یعنی الله دو نگاه دارد. خدای سبحان یک نگاه عمومی دارد که «والله بکل شیء بصیر» خب همه را میبیند و هر کاری ما بکنیم ذات اقدس الهی میبیند، اما یک نگاه خصوصی که خدا بعضیها را نگاه نمیکند با بعضیها حرف نمیزند آن نگاه مهم است.
وی با تاکید بر اینکه باید تلاشمان این باشد که ولی خدا به ما نگاه لطف آمیز خود را داشته باشد، افزود: وجود مبارک ولیّ عصر دو نگاه دارد، یک نگاه عمومی است که هر کاری بکنید اعمال را به عرض حضرت میرسانند و ایشان میبیند ولی عمده آن نگاه تشریفی و فیض و عنایت است. بنابراین تمام تلاش و کوشش ما این باشد که حضرت به ما یک نگاه لطفآمیز داشته باشد.
آیت الله جوادی آملی در بخش دیگر از سخنان خود با بیان اینکه امام در همه حال ناظر بر اعمال ما است، اظهار کرد: با توجه به اینکه امام معصوم هم نگاه عمومی و هم نگاه خصوصی دارد، معلوم میشود ما غایبیم نه امام، مبادا کسی خیال کند حالا حضرت وقتی خواب است نگاه نمیکند او که با چشم ظاهری نگاه نمیکند.
وی در بخش دیگری از سخنان خود به وظیفه شیعیان در عصر غیبت اشاره کرد و یادآور شد: وقتی زراره از وجود مبارک امام صادق(ع) سئوال کرد وظیفه ما در عصر غیبت چیست؟ حضرت فرمود این دعای نورانی «اَللّهُمَّ عَرِّفْنی نَفْسَکَ فَاِنَّکَ اِنْ لَمْ تُعَرِّفْنی نَفْسَکَ لَمْ اَعْرِفْ رَسُولَکَ اَللّهُمَّ عَرِّفْنی رَسُولَکَ فَاِنَّکَ اِنْ لَمْ تُعَرِّفْنی رَسُولَکَ لَمْ اَعْرِفْ حُجَّتَکَ اَللّهُمَّ عَرِّفْنیحُجَّتَکَ فَاِنَّکَ اِنْ لَمْ تُعَرِّفْنی حُجَّتَکَ ضَلَلْتُ عَنْ دینی» را بخوان؛ این دعایی است که زراره از وجود مبارک حضرت نقل میکند و روایت معتبری است و عمیقترین درس امامتشناسی را به ما میدهد.
وی در توضیح این حدیث شریف بیان کرد: امامت از سنخ ولایت است از سنخ وکالت نیست؛ برای اینکه در امام عصمت شرط است، عصمت هم مثل عدالت نیست که با تجربه به دست بیاید عصمت دو عنصر محوری دارد، یکی صیانت از خطای در علم و یکی صیانت از خطیئه در عمل.
این مرجع تقلید ادامه داد: اکنون خیلیها سئوال میکنند ما در عصر غیبت باید چه کاری انجام دهیم؟ این دعاهای نورانی امام زمان(عج درس باسواد شدن عصر غیبت را میدهد ما که در حوزه یا دانشگاه هستیم یک وظیفه داریم و توده مردم که مشغول کشاورزی و دامداری هستند یک حساب دیگری دارند. حالا شاید در قیامت آنها جلوتر از ما باشند، معلوم نیست عاقبت چه خواهد شد آنجا چه خواهد شد اما ما وظیفهای داریم و وظیفه ما باسواد شدن است و عمل باسوادی است کار حوزه و دانشگاه این است کار توده مردم هم جای دیگر است.
فارس